سونوگرافی (Sonography)
سونوگرافی (sonography) چیست؟
سونوگرافی یک روش تصویربرداری پزشکی غیرتهاجمی است که با استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا، تصاویری زنده از ساختارهای داخلی بدن تولید میکند. برخلاف سایر روشهای تصویربرداری مانند سیتیاسکن یا اشعه ایکس که از پرتوهای یونیزان استفاده میکنند، سونوگرافی کاملاً ایمن بوده و هیچگونه اشعه مضری ندارد. این روش بهطور گسترده در تشخیص بیماریها، پایش بارداری و ارزیابی بسیاری از اختلالات پزشکی کاربرد دارد.
نحوه عملکرد سونوگرافی
-
-
ارسال امواج صوتی: دستگاه سونوگرافی امواج صوتی با فرکانس بالا را به داخل بدن میفرستد.
-
بازتاب امواج: این امواج پس از برخورد با بافتها و اندامهای داخلی بازتاب مییابند.
-
دریافت و پردازش: امواج بازتابی توسط دستگاه دریافت و با کمک رایانه پردازش میشوند تا تصاویر زنده از اندامهای داخلی ایجاد گردد.
-
روش های نوین در سونوگرافی
در سالهای اخیر، پیشرفتهای چشمگیری در فناوری سونوگرافی رخ داده است که موجب افزایش دقت، وضوح و دامنه کاربرد آن شدهاند. از جمله روشهای نوین سونوگرافی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
-
سونوگرافی داپلر (Doppler Ultrasound):
-
این روش جریان خون در رگها را بررسی میکند و به تشخیص مشکلات مربوط به گردش خون کمک مینماید.
کاربرد اصلی: تشخیص انسدادهای عروقی، لختههای خونی و ارزیابی عملکرد قلب. -
سونوگرافی سهبعدی و چهاربعدی (3D & 4D Ultrasound):
در سونوگرافی سهبعدی، تصاویر دقیق و ثابت از اندامها تهیه میشود، در حالیکه سونوگرافی چهاربعدی تصاویر متحرک و زنده ارائه میدهد.
کاربرد اصلی: پایش بارداری، بررسی جنین و ارزیابی ناهنجاریهای ساختاری اندامها.
-
الاستوگرافی (Elastography):
-
این تکنیک میزان سفتی و خاصیت ارتجاعی بافتها را اندازهگیری میکند و به پزشکان در تشخیص بافتهای سرطانی از سالم کمک میکند.
کاربرد اصلی: شناسایی سرطان، بهویژه سرطان کبد و پستان. -
سونوگرافی با میکروحباب (Microbubble Ultrasound):
-
در این روش، حبابهای ریز به جریان خون تزریق میشوند تا تصاویر دقیقتری از رگها و بافتها به دست آید.
کاربرد اصلی: تشخیص تومورها، بررسی عملکرد قلب و عروق، و ارزیابی کبد و کلیهها. -
سونوگرافی تقویتشده با ماده حاجب (Contrast-Enhanced Ultrasound - CEUS):
-
این روش با استفاده از مواد حاجب، وضوح تصاویر را افزایش داده و امکان تشخیص بهتر بین بافتهای مختلف را فراهم میکند.
کاربرد اصلی: تشخیص دقیقتر تومورها، ارزیابی عروق و بررسی آسیبهای کبدی.