آنژیوگرافی یا تصویربرداری از عروق (Angiography)
آنژیوگرافی (Angiography) چیست؟
آنژیوگرافی یک روش تصویربرداری پزشکی است که با استفاده از اشعه ایکس و مواد حاجب، رگ‌های خونی را قابل مشاهده می‌کند و جریان خون در آن‌ها را ارزیابی می‌نماید. این روش معمولاً برای تشخیص و درمان بیماری‌های قلبی-عروقی مانند تنگی عروق، انسداد و آنوریسم به‌کار می‌رود.
در طول انجام آنژیوگرافی، ماده حاجب از طریق یک کاتتر به داخل رگ‌ها تزریق می‌شود و سپس با استفاده از اشعه ایکس یا دیگر تکنولوژی‌های تصویربرداری، تصاویر دقیقی از رگ‌ها و جریان خون ثبت می‌گردد.
نحوه عملکرد آنژیوگرافی
-
تزریق ماده حاجب: ابتدا کاتتر از طریق یک شریان به ناحیه مورد نظر هدایت می‌شود و سپس ماده حاجب به داخل رگ تزریق می‌گردد.
-
تصویربرداری با اشعه ایکس: اشعه ایکس تصاویر زنده‌ای از جریان خون درون رگ‌ها ثبت می‌کند.
-
پردازش و تحلیل تصاویر: پزشک با بررسی تصاویر به‌دست‌آمده، وجود هرگونه تنگی، انسداد یا ناهنجاری‌های دیگر را شناسایی می‌کند.
روش های نوین آنژیوگرافی
پیشرفت‌های تکنولوژیک موجب افزایش دقت، وضوح و ایمنی آنژیوگرافی شده‌اند. از جمله روش‌های مدرن آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
سی‌تی آنژیوگرافی (CT Angiography - CTA):
-
در این روش، اسکن سی‌تی با استفاده از ماده حاجب ترکیب می‌شود تا تصاویر سه‌بعدی و بسیار دقیقی از رگ‌ها تولید شود.
کاربرد اصلی: تشخیص بیماری‌های عروقی در قلب، مغز، ریه‌ها و سایر اندام‌ها. -
ام‌آر آنژیوگرافی (MR Angiography - MRA):
-
به جای اشعه ایکس، از امواج مغناطیسی برای تصویربرداری از رگ‌ها استفاده می‌شود و به این ترتیب نیازی به پرتوهای یونیزان نیست.
کاربرد اصلی: بررسی دقیق رگ‌های مغزی و عروق مربوط به اندام‌های حیاتی.
-
آنژیوگرافی تفریق دیجیتال (Digital Subtraction Angiography - DSA):
-
در این روش با حذف ساختارهای پس‌زمینه، وضوح تصاویر رگ‌ها به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد.
کاربرد اصلی: تشخیص دقیق‌تر انسدادها و مشکلات پیچیده عروقی. 
-
آنژیوگرافی چرخشی سه‌بعدی (3D Rotational Angiography):
-
با چرخش دوربین به دور ناحیه مورد نظر، تصاویر سه‌بعدی از رگ‌ها تهیه می‌شود.
کاربرد اصلی: ارائه دید بهتر و جزئی‌تر از ساختارهای پیچیده عروقی جهت برنامه‌ریزی جراحی. -
سی‌تی آنژیوگرافی کرونری (Coronary CT Angiography - CCTA):
-
این روش مخصوص تصویربرداری از شریان‌های کرونری قلب است.
کاربرد اصلی: تشخیص تنگی عروق کرونری، بررسی میزان رسوب پلاک و ارزیابی جریان خون در قلب.
مزایا و کاربردهای امروزی آنژیوگرافی
-
دقت بالای تشخیصی: آنژیوگرافی امکان بررسی دقیق ساختار رگ‌ها و جریان خون را برای پزشکان فراهم می‌کند.
-
روش‌های غیرتهاجمی نوین: تکنیک‌های جدید مانند CTA و MRA کم‌تهاجمی‌تر هستند و ریسک کمتری برای بیمار دارند، بنابراین جایگزین مناسبی برای آنژیوگرافی سنتی محسوب می‌شوند.
-
کاربرد گسترده: آنژیوگرافی نه‌تنها در تشخیص بیماری‌های قلبی، بلکه در اختلالات عروقی مغز و سایر بخش‌های بدن نیز نقش مهمی در تشخیص سریع و درمان مؤثر ایفا می‌کند.
روش انجام
-
بیمار بر روی تخت مخصوص دستگاه سی‌تی‌اسکن دراز می‌کشد.
-
دستگاه از زوایای مختلف اشعه ایکس را به سمت بدن بیمار ارسال می‌کند.
-
اشعه‌ها پس از عبور از بدن توسط حسگرهایی دریافت و به رایانه منتقل می‌شوند.
-
رایانه با پردازش این اطلاعات، تصاویر مقطعی بدن را به‌صورت برش‌های نازک یا مدل‌های سه‌بعدی تولید می‌کند.
