آمبولیزاسیون توده های استخوانی

تومورهای استخوانی
1. استئویید استئوما (Osteoid Osteoma)
-
ویژگی: تومور خوشخیم کوچک، اغلب در استخوانهای بلند (مثل ران یا ساق پا)
-
سن شایع: نوجوانان و جوانان
-
علائم: درد شبانه که به آسپرین یا مسکنها پاسخ میدهد
-
درمان: گاهی به خودی خود برطرف میشود؛ در موارد دردناک یا مقاوم، با آمبولیزاسیون یا رادیوفرکوئنسی (RFA) درمان میشود.
2. استئوبلاستوما (Osteoblastoma)
-
ویژگی: خوشخیم، اما بزرگتر از استئویید استئوما و احتمال عود بیشتر
-
محل شایع: ستون فقرات یا لگن
-
علائم: درد، گاهی اختلالات عصبی
-
درمان: جراحی و در برخی موارد آمبولیزاسیون قبل از عمل برای کاهش خونریزی
3. تومور سلول غولپیکر (Giant Cell Tumor)
-
ویژگی: تومور نسبتا پرخون و تهاجمی محلی، اغلب در انتهای استخوانهای بلند
-
سن شایع: 20 تا 40 سال
-
علائم: درد، تورم، کاهش عملکرد مفصل
-
درمان: کورتاژ جراحی، گاهی آمبولیزاسیون پیش از عمل یا درمان تسکینی
4. سارکوم یوئینگ (Ewing Sarcoma)
-
ویژگی: تومور بدخیم استخوانی یا بافت نرم در کودکان و نوجوانان
-
محل شایع: لگن، ران، دندهها
-
علائم: درد، تورم، تب
-
درمان: شیمیدرمانی، جراحی، پرتودرمانی
✅ کاربرد آمبولیزاسیون در تودههای استخوانی
-
تودههای استخوانی میتوانند خوشخیم (مانند استئوئید استئوما، آنژیوما) یا بدخیم (مانند استئوسارکوم، متاستازهای استخوانی) باشند. برخی از این تودهها، بهویژه انواع پرخون یا با رشد تهاجمی، باعث درد، شکستگیهای پاتولوژیک یا خونریزی میشوند و درمان آنها چالشبرانگیز است.
در این شرایط، آمبولیزاسیون (Embolization) بهعنوان یک روش کمتهاجمی میتواند نقش بسیار مؤثری در کنترل علائم و آمادهسازی برای درمانهای دیگر داشته باشد.
موارد کاربرد آمبولیزاسیون در تودههای استخوانی:
-
کاهش خونریزی قبل از جراحی
تودههایی مانند آنژیوما یا تومورهای بدخیم پرخون (مثلاً متاستاز کلیه یا تیروئید در استخوان) ممکن است در حین جراحی دچار خونریزی شدید شوند. با انجام آمبولیزاسیون قبل از جراحی، خونرسانی به توده کاهش یافته و ریسک خونریزی حین عمل بهشدت کم میشود. -
درمان تسکینی برای درد
در برخی تومورهای غیرقابل جراحی یا متاستاتیک، آمبولیزاسیون میتواند به کاهش خونرسانی و در نتیجه کاهش فشار، التهاب و درد ناشی از توده کمک کند. -
درمان مستقل در تودههای خوشخیم
در مواردی مثل استئوئید استئوما یا همانژیوم استخوانی (venous malformation)، آمبولیزاسیون میتواند بهتنهایی به کنترل رشد و حتی کوچک شدن توده منجر شود. -
کنترل خونریزی حاد
در صورت خونریزی فعال ناشی از شکستگی تومورال یا تومورهای پرخون، آمبولیزاسیون میتواند بهعنوان یک اقدام اورژانسی برای بستن عروق خونریزیدهنده استفاده شود.
-
نمونههایی از تودههایی که آمبولیزه میشوند:
نام توده / بیماری | محل شایع | نوع ضایعه | هدف از آمبولیزاسیون |
---|---|---|---|
استئوئید استئوما (Osteoid osteoma) | استخوانهای بلند (فمور، تیبیا) | خوشخیم | کاهش درد، جایگزین جراحی، درمان کمتهاجمی |
همانژیوم استخوانی | مهرهها، لگن | خوشخیم / عروقی | کاهش خونرسانی، تسکین درد، کنترل رشد |
متاستازهای پرخون استخوانی | ستون فقرات، لگن، دندهها | بدخیم / ثانویه | کاهش خونریزی پیش از جراحی، تسکین درد، کنترل توده |
تومور سلولی ژانت (Giant cell tumor) | استخوانهای انتهایی (زانو، لگن) | خوشخیم / تهاجمی | کاهش خونرسانی پیش از جراحی، کاهش خطر خونریزی |
کندروسارکوم (Chondrosarcoma) | لگن، دندهها، استخوان بازو | بدخیم اولیه | تسهیل جراحی با کاهش خونرسانی، گاهی درمان تسکینی |
استئوسارکوم (Osteosarcoma) | استخوانهای بلند نوجوانان | بدخیم اولیه | آمبولیزاسیون تسکینی یا کمکی پیش از جراحی یا شیمیدرمانی |
آنژیوژنز پرخون (Hypervascular tumor) | نواحی مختلف اسکلتی | عروقی / ثانویه | کنترل خونریزی، پیشگیری از عوارض هنگام جراحی یا بیوپسی |
مواد آمبولیزان استفادهشده:
-
کویلهای فلزی (Coils): برای بستن شریانهای بزرگ.
-
میکروسفرها / ذرات PVA: برای انسداد رگهای کوچک تغذیهکننده توده.
-
چسب NBCA یا Onyx: برای نفوذ دقیق به تودههای پرعروق.
مزایای آمبولیزاسیون در این موارد:
-
کاهش خطر خونریزی حین جراحی
-
تسکین درد و بهبود کیفیت زندگی
-
روشی کمتهاجمی و ایمن
-
قابل تکرار در صورت نیاز
نقش تحقیقات در درمان توده های استخوانی و بافت نرم
تودههای استخوانی و بافت نرم بهدلیل تنوع بیولوژیک و چالشهای جراحی، نیازمند رویکردهای درمانی اختصاصیاند. در این مسیر، مرکز تحقیقات رادیولوژی با تحقیق و توسعه در حوزه درمانهای مداخلهای مانند آمبولیزاسیون پیش از جراحی، به کاهش خونریزی، بهبود اثربخشی درمان و افزایش ایمنی بیماران کمک کرده و افقهای تازهای در مدیریت این تودهها گشوده است.